Хятад улсын эдийн засгийн эрүүл мэнд ямар байхаас, бид хамаарна...

      Европын өрийн хямрал даамжирч, дэлхийн хямрал болох нь гарцаагүй болсон энэ үед Хөрөнгө оруулагчид, зах зээл ажиглагчдын анхаарлын төвд (зөвхөн монголчууд бид биш) 2008 оны санхүүгийн хямралын үед дэлхийн өсөлтийн зүтгүүр болж байсан Хятад улсын эдийн засаг яах вэ... гэдэг асуулт урган гарч ирээд байна. Хятад улс энэ хэвээрээ хямралыг ажрахгүй өсөөд байх уу? ...тэгвэл ч АНУ-г 2020 он гэхэд гүйцэж дэлхийн хамгийн том эдийн засаг болно гэж судлаачдын таамаглал өшөө наана биеллээ олох боломжтой, нөгөө талдаа одоо бага багаар ажиглагдаж буй эдийн засгийн сулралт нь үргэлжилж ...хямралд өртвөл эдийн засаг байтугай, улс төрийн томоохон гамшиг болох нь гарцаагүй юм. Бараг л 1989 оны ЗХУ-н перестройка-ны хэмжээний үйл явдал өрнөх биз. За за ... их таах гээд яахав яг ямар асуудлууд Хятадын эдийн засагт үүсээд байгаад анхаарлаа хандуулья.
        Хятадын эдийн засгийн өсөлт нь зөвхөн засгийн газраас нь эдийн засагтаа нийлүүлсэн дэлхий дээрхи хамгийн их буюу 2 их наяд долларын эдийн засгийг дэмжих багц дээр л тогтож байжээ. 2011 оны дундаас инфляцийн асуудал анхаарал татаж, аргагүйн эрхэнд мөнгөний хатуу бодлогод шилжих үед энэ бүхэн ил боллоо. 2011 оны 11-р сарын байдлаар Хятад улсын PMI буюу үйлдвэржилтийн индекс нь 49 гэж хэвлэгдэн гарсан нь 2009 оны 2-р сарын түвшинтэй адилхан байна. Энгийн үгээр шууд дүгнэвэл, Хятадын эдийн засаг буцаад л 2008 оны  хямралын түвшинд иржээ.
         2 их наяд ам доллар гэдэг нь бараг Хятад улсын гадаад валютын нөөцийн 60 гаран хувь, тэгвэл энэ их хөрөнгө оруулалт яагаад үр дүнгүй байгаа гэдэгт хариулт хэрэгтэй болно. Хариулт нь банкны систем өөрөөр хэлбэл Хятадын банкны системийн 70 хувийг их дөрөв болох улсын өмчит банкууд эзэлдэг. Хөрөнгө оруулалт ч тэднээр дамжиж эдийн засгийн эргэлтэнд ордог, тэд ч хамгийн түрүүнд голлон томоохон улсын өмчит үйлдвэрийн газруудад зээл олгодог. Өөрөөр хэлбэл бодит зээл эдийн засгийн тогтвортой хэсэг буюу жижиг дунд үйлдвэрлэгчдэд хүрэхгүй байна. Энэ нь ч банкны системийн гаднах далд мөнгөний урсгалыг бий болгож эдгээр жижиг, дунд үйлдвэрлэгчид энэ захаас өндөр хүүтэй зээл авч, эргээд энэ нь бүтээгдэхүүний үнэд шингэх замаар зардал дээр суурилсан инфляцийг дотроо өдөөж байна. Банкуудын хадгаламжийн хүү нь жилийн 4-5 хувь байхад, инфляци нь 11-р сарын байдлаар 4,2 хувь гэж зарлагдсан (энэ дүн нилээн дарагдсан тоо байх магадлалтай) нь бодит хадгаламжийн хүүг бараг сөрөг түвшинд хүргэж, энэ нь банкнаас мөнгө гадагшилж дээр дурьдсан далд эдийн засагт орох үндэслэл болж байна. Хяналтаас гадуур хэдий их мөнгө байна тэр чинээ инфляцийг удирдах, хянах хэцүү болно. Мөн банкны системийн хувьд ч хөрвөх чадварын эрсдэлд орж болзошгүйг дотоодын судлаачид нь нэг бус дурьдах болсон. (Манайд орж ирж буй мөнгө ч энэ урсгалын нэг хэсэг байж таарна)
         Нөгөө талдаа мэдээж, Хятадын эдийн засгийн өөрийнх нь бүтэц энэ байдалд нөлөөлж байна. Бүгд л мэдэж байгаа Хятадын эдийн засаг нь экспорт болон Засгийн газрын шууд хөрөнгө оруулалт дээр суурилдаг. Хамгийн сүүлийн тоогоор экспорт болон ДНБ харьцаа нь 37%, хөрөнгө оруулалт болон ДНБ харьцаа нь 45%-тай байна. Нэг үгээр хэлбэл, эдийн засгийн 70 гаруй хувь нь гаднаас хамааралтай гэсэн үг. Ийм ч учраас Хятадын экспортын гол зах зээл болох АНУ, Европын холбоо хэрэглээгээ бууруулж буй нь тэдэнд маш сөргөөр нөлөөлж эхэлсэн. Өөрөөр хэлбэл, засгийн газрын шууд хөрөнгө оруулалт нь илүүдэл барааг л зах зээл дээр үүсгэж байна гэсэн үг. Энэ нь эргээд хөрөнгө оруулалтын өгөөжийг бууруулж, ашигт ажиллагаа нэмэгдүүлэхийн тулд дахиад хөрөнгө оруулалт шаардаж байгаа нь эдийн засаг дахь зээлийн хэмжээг нэмэгдүүлж зөвхөн хөөс л үүсгэж байна. Давхар Хятад улс нь өөрөө дэлхийн хамгийн том хүнс болон түүхий эдийн импортлогч, энэ нь дахиад инфляцийг гаднаас оруулж ирэх үндэслэл болж байгаа.
           Дээр дурьдагдсан асуудлуудаас зайлсхийх аргууд ч бас байна. Сүүлийн үед гол дурьдагдаж буй хувилбарууд дараахи байдалтай байна. Үүнд:
  1. Эдийн засгийн бүтцийг илүү дотоодын хэрэглээнд суурилсан бүтцэд шилжүүлэх. За бараг, дэлхийн бүх улс л үүнийг ярьж байна. Хэн нь хэрэгжүүлж чадах нь эргэлзээтэй. Миний хувьд innovation-г илүү үр ашигтай зах зээлд нэвтрүүлэгч entrepreneur олонтой улс нь л чадна гэж харж байна. Эргээд Хятад руу буцаж харвал, судлаачид Хятадыг илүү хэрэглээнд суурилсан эдийн засаг болгоход дотоод нийгэмд нь үүсээд буй баян хоосны ялгаа хамгийн гол саад гэж байгаа. Дийлэнх нь ядуу учраас тэр их илүүдлийг хэн, яаж хэрэглэх вэ дэ.... энэ нь ч үл хөдлөх хөрөнгийн зах зээл дээр нь харагдаж байгаа....бүтэн хот хотоороо хоосон барилгууд.... хэн ч авч чадахгүй юм чинь байж л байхаас. Энэ түүх ч манайд давтагдах өндөр магадлалтай.
  2. Эцсээ хүртэл юаны ханшаа хиймлээр доор барьж, бүх улсуудтай худалдааны дайн хийх. Энэ ч яахав явж л байгаа бодлого. Дэлхий бүгдээрээ өсч байхад бол энэ бодлого нь Хятадын хувьд ажиллаж байсан гэтэл одоо бүгд бүсээ чангалж, өөрөө өөрийгөө тэтгэх бодлогод шилжиж байгаа үед Хятадад улам л асуудал авчрах болно. Ялангуяа хөгжингүй орнууд, дэлхий хямралаас гарч чадахгүй байгаад Хятадын энэ бодлогыг буруутгадаг. Тиймдээ ч АНУ эхлэн хятадын бараанд квот тавьж, юаны ханшаа чангаруулахыг шаардах болсон. Харин Хятадын хувьд энэ нь зөвшөөрөх аргагүй хүсэлт, үнээ хямд байлгаж байж энэ олон хүнээ тэжээнэ....үгүй бол үүнээс ч илүү дотоодын хямрал үүснэ.
  3. Дахиж 2 их наядаас илүү хөрөнгө оруулалт хийх. Эцсээ хүртэл эдийн засгаа дэмжинэ, дунд нь хугацаа хожиж, бүтцийн эрсдлээ багасгах.

       Хамгийн хэрэгжих боломжит хувилбар нь миний бодлоор бол бүгд хавсарсан хувилбар. Өөрөөр хэлбэл, эдийн засагт засгийн газраас мөнгө хийнэ ирэх онд, гэхдээ бодлого нь дотоодын хэрэглээг дэмжихэд чиглэнэ, давхар юаны ханшаа мэдээж аажмаар чангаруулна.

FOREX арилжаа үр өгөөжтэй явуулах 82 зөвлөгөө (2-р хэсэг)

FOREX зах зээлийг сонирхон судалж буй анхлан суралцагч мөн идэвхтэй тоглогч хэн бүхэнд эргэж харахад гэмгүй гэж үзээд домогт трейдер Д.Швагерийн арилжаа үр өгөөжтэй явуулах 82 зөвлөгөөг сийрүүллээ.

Бусад дүрэм зөвлөмжүүд:

1.      Зах зээлийн төлөв байдал болон арилжааны загвар дүрсүүдэд бага анхаарлаа хандуулж, дэмжлэгийн шугам ба эсэргүүцлийн шугам болон зорилтот үнэ ханшид илүү анхаарал хандуулах нь таны зорилтот зах зээлийн талаархи зөв бодол дүгнэлтийг өөрчлөх үндэс болдог.

2.      Хэрэв зах зээлд орох, гарах талаар мэдрэмж төрж байвал, хүлээж цаг алдах хэрэггүй.

3.      Урт хугацааны трендийг зөв тодорхойлсон үедээ өөрийн бодлын эсрэг позици бүү нээ. Энгийн үгээр бол 2 сандал дээр зэрэг сууж болохгүй.

4.      Ашигтай позици эхнээсээ л тодорхой байдаг.

5.      Арилжаанаас гарах ба орох цэгээ зөв тодорхойлсон нөхцөлд анхны позици буруу нээсэн нөхцөлд ч цаашид томоохон алдагдал хүлээхээс сэргийлж өгдөг.

6.      Өдрийн хүрээнд шийдвэр гаргах нь ихэвчлэн буруу байдаг. Иймд интра өдрийн арилжаа хийхээс зайлсхийх хэрэгтэй.

7.      Баасан гаригт зах зээлд хаагдах үеийн үнэ ханшийг сайтар ажиглах ёстой. Учир нь энэ үед зах зээлийн цаашдын төлөв байдал дараагийн Даваа гаригаас илүүтэй тодорхой болж өгдөг. Ялангуяа томоохон позици барьж байх үедээ бүүр даган мөрдөх ёстой.

8.      Зах зээлийн талаархи таны зүүд ихэвчлэн зах зээлийн талаархи таны бодол, мэдлэг дээр суурилсан байдаг тул арилжаанд ашиглахад гэмгүй.

9.      Алдагдалтай арилжаа хийхээс хамгаалсан дархлаа гэж байхгүй, залхуурахгүй, асуудалд тоомжиргүй хандахгүй байхад таны алдагдал хүлээх магадлал тодорхой хувиар буурна.

Ханшийн загварууд:

10.  Хэрэв ханш түүхэн максимум цэгтээ хүрээд эргээд унахгүй байвал энэ нь тренд үргэлжлэх бүрэн дохио болно. Энэ цэг дээр зарах нь хамгийн том алдаа болдог.

11.  Арилжааны өргөн далайцийн дээд хэсэгт ханш төвлөрөх нь бухын зах зээлийн, доод хэсэгт ханш төвлөрөх нь баавгайн зах зээлийн дохио болдог.

12.  Урт хугацаанд үргэлжилсэн ханшийн богино далайцийг ханш сэтлэх дайралт хийх үед дагаж позици нээх хэрэгтэй. Алдагдлаас хамгаалах цэг нь богино далайцын нөгөө ирмэг байна.

13.  Ханшийн сэтлэх дайралт ханшийн далайцын ирмэг дээр 2 болон түүнээс дээш долоо хоног тогтох нь ханш энэ чиглэлд явах томоохон техник үндэслэл болдог.

14.  Ялангуяа ханшийн урт хугацааны өргөн далайцын ирмэг дээр туг эсвэл хошуу хэлбэртэй ханшийн дүрс үүсэх нь ханш үргэлжилж энэ чиглэлд явах том дохио болдог.

15.  Ханш огцом өссөн чиглэлд арилжаа хийх нь зөв байдаг.

16.  Ханшийн богино зурвас дээр ханш 1-2 сар тогтож байгаад сэтлэж дайрах нь тэр чиглэлд ханш хөдлөх сайн шалтгаан болдог. Ялангуяа баавгайн зах зээл дээр илүү сайн ажиглагддаг.

17.  Ханшийн сэтлэлт буцаж эхний 7 хоногтоо буухгүй үед ханш тэр чиглэлд хөдлөх сайн дохио болдог.

18.  Ханшийн хүрээнээс сэтэлсэн дайралт эргээд долоо болон 2 долоо хоногийн хүрээнд эргээд ханшийн хүрээ рүү буцах коррекци хийгдэж байвал энэ нь бухын болон баавгайн захын том хавх болохыг зааж байдаг.

19.  Ханшийн дайралт ханшимйн хүрээг сэтэлж гарсан ч эргэж коррекци хийгдэн бууж ирэхдээ ханшийн хүрээнд туг болон хошуу дүрс үүсгэсэн нөхцөлд тренд эргэж байна гэж дүгнэн эсрэг талд позици нээх хэрэгтэй.

20.  Ханш арилжааны хүрээний аль нэг ирмэгт хүрээд эргээд ханшийн хүрээний өргөний 75 хувь хүртэл эргэж буух нь баавгай болон бухын хавхны сайн нөхцөл болдог.

21.  V хэлбэрийн уналтын дараа ханш эргээд дүрсийн эхний цэгт хүрсэн байх нь цаашид ханш унах сайн баталгаа болж өгдөг. Ханш унаад Vцэгийн минимум үзүүрт хүрэх гэж оролдох нь үүссэн хөдөлгөөн дахин өмнөх V дүрсийн минимумийг эвдэнэ гэж үздэг. Яг адил зүйлийг V хэлбэрийн өсөлт дээр хэлж болно.

22.  V хэлбэрийн ханшийн уналт ба өсөлтийн дараа ханш эргээд тренд эхэлсэн цэгийн орчим олон сараар төвлөрсөн нөхцөлд энэ нь эргээд дахин ханш шинэ минимум болон максимум хийх дохио болдог.

23.  Жижиг туг болон хошуун хэлбэртэй ханшийн дүрс олноор  төвлөрсөн нөхцөл нь ханш ханшийн тренд үргэлжлэх сайн шинж болдог.

24.  Муруй хэлбэрийн ханшийн төвлөрөл нь трендийг хурдасгах дохио болдог.

25.  Ханшийн үндсэн трендийн эсрэг чиглэлд муруй хэлбэрийн ханшийн төвлөрөл үүсэх нь ханш эргэх дохио болдог.

26.  Өмнөх арилжааны өдрүүдийн дундаж далайцаас илүү өргөн арилжааны өдийн хаагдах үеийн ханш үндсэн трендийн эсрэг байх нь ханш эргэх сайн дохио болдог.

27.  2-4 хоногийн хугацаанд ханш өмнөх минимум максимум цэгээ эвдэж хөдөлж байвал энэ нь ханш дараа долоо хоногт энэ чиглэлд хөдлөх дохио болно.

28.  Шип буюу огцом үзүүр ханшийн дүрслэл дээр үүсэх нь богино хугацаанд ханш эргэх сайн дохио болдог. Алдагдлаас хамгаалах цэг ээ шипийн үзүүр дээр тавих хэрэгтэй.

29.  График дээр шип буюу огцом үзүүр гарсан нөхцөлд эхний удаа шипийг оруулж, 2 дахь удаа шипийг оруулахгүй анализ хийж үзэх нь зүйтэй.

30.  Ханш ханшийн хүрээний дээд доод цэгийг сэтлээд эргээд тодорхой хэмжээнд хурдассан боловч эргээд энэ хэмжээгээр ханш эргэж нөхөгдөх нь ханшийн эргэлтийн дохио болж болно.

31.  Огцом өсөлт бууралтын дараа ханш эргэж өмнөх ханшийн хүрээнд бууж ирэх нь цаашдаа урт хугацаанд дахин минимум максимум цэг хийх дохио болно.

32.  Өндөр корреляци бүхийн зах зээлүүд дээр хүчтэй өөрчлөлт гарч байх үед зах зээл тогтвортой байх нь хэрэгслийг дотоод хүчтэй байна гэж дүгнэж болно. Эсрэг үед хэрэв бусад зах хүчтэй үед хэрэгслэл дээр сулралт ажиглагдаж байвал баавгайн зах зээлийн дохио болно.

33.  Өдрийн арилжааны ихэнх үед ханш өсөж байсан бол хаагдах үед ч өснө.

34.  Бага зэрэг зайтай ханшийн туг дүрс үүссэн байвал ханш үргэлжилнэ.

35.  Дугуй хэлбэрийн уналтын дараа муруй хэлбэрийн өсөлт гарвал ханш өсөх дохио болно. Сэнжтэй аяганы дүрс.

36.  Зах зээл дээр тренд хүчтэй үүсэж байх үед зах зээлд оролцогчид идвэхгүй байх нь ханш дахиад энэ чиглэлд хөдлөх дохио болдог. Харин эсэргээрээ зах зээлд оролцогчид идвэхтэй сэтгээлийн хөөрөлтэйгөөр огцом хугацаанд минимум максимум хийж байх нь ханш эргэх дохио болдог. Өөрөөр хэлбэл ханшийн максимум минимум түвшин нь зах зээлд оролцогчид хэт хөөрөлтэй байх үед л үүсдэг.

37.  Ханшийн зарим сигнал хуурамч үргэлжлэхгүй байвал ханшийн энэ сигнал үүсэхээс өмнөх тренд үргэлжилнэ гэсэн сайн дохио болно.

38.  Хэрэв зах зээлд нөлөөлөх томоохон мэдээний дараа ханш хүссэн нөхцөлд хөдлөхгүй байх нь тренд эргэх дохио болно.

Арилжааны дүн шинжилгээ :

39.  Графикийг өдөр тутам харж үзэж байх ёстой, ялангуяа завгүй үедээ.

40.  Үе үе урт хугацааны ханшийн график ажиглаж байх хэрэгтэй.

41.  Дилерийн арилжааны тэмдэглэл тогтмол хөтлөх

42.  График дээрхи дүрсүүдийн сонирхолтой хэсгүүдийг тэмдэглэж авч харж байх хэрэгтэй.

43.  Дилерийн тэмдэглэл болон график дүрсүүд дээр 3 сар тутам шинжилгээ хийж арилжааны стратеги шинэчлэж байх хэрэгтэй.

MF Global яагаад дампуурсан бэ?

         АНУ-н 7 дахь том брокер дилерийн пүүс 2011 оны 10-р сарын 31-нд албан ёсоор шүүхэд хандаж дампуураад байгаа нь зах зээл дээр Lehman Brothers шиг хямрал дагуулаагүй ч олон нийт, хөрөнгө оруулагчдын дунд 2008 оны Wall street-д ямар ч өөрчлөлт, сургамж ороогүй хэвээрээ байна гэдэг айдас үүсгээд байна. Нийт тус пүүсийн харилцагчдын хөрөнгөнөөс 1,2 тэрбум доллар, компани оршин тогтнож байсан сүүлийн өдрүүдэд ор тас алга болсон нь хамгийн их анхааралд өртөөд байна.
        Хөрөнгийн зах зээл хэзээ хамгийн сайн функц, үүргээ биелүүлдэг вэ гэвэл хөрөнгө оруулагч болон бизнес эрхлэгчдийг холбож байдаг мэдээллийн зуучлагчид (зохицуулагч байгууллагууд, аудитын компаниуд, рейтинг үнэлгээний байгууллагууд) болон санхүүгийн зуучлагчид (хөрөнгө оруулалтын банкууд, брокер дилерийн пүүсүүд) үүргээ сайн биелүүлж байх үе байдаг. MF Global нь хэдийгээр өөрөө дундын санхүүгийн зуучлагч байгууллага боловч OTC Markets-д бүртгэлтэй хувьцаат компани учир нэг талдаа АНУ-н SEC буюу хувьцаа эзэмшигч, хөрөнгө оруулагчдын эрх ашгийг хамгаалах зорилго бүхий байгууллага нөгөө талдаа санхүүгийн зах зээлийн тоглогч учир тэдний ёс зүйг сахиулж байдаг FINRA-д хянагддаг мөн давхар S&P буюу зээлжих чадвар үнэлэгчтэй, PWC гэдэг аудиторын хяналт доор байсан. Гэтэл яагаад энэ олон хяналтын доор ийм явдал тохиолдсон нь сонин болж байна.
         MF Global-н түүхийг сөхөж харвал, 1783 онд Английн чихэр наймаалагч James Man үүсгэн байгуулсан Man Group-н брокер дилерийн нэгж байсан ба 2007 онд Man Group-с тусдаа бие даасан брокер дилерийн компани болж үйл ажиллагаа явуулж эхэлсэн байна. Үндсэн бизнесийн загвар нь харилцагчдын хүсэлтээр тэдний авах, зарах захиалгыг  зах зээл дээр матч хийж үүнийхээ төлөө шимтгэл авдаг байгууллага. Өөрөөр хэлбэл харахад ямар ч илүү дутуу эрсдэл байхгүй бизнес. Тэгвэл дараахи нөхцөл байдал энэ пүүсийг дампуурахад хамгийн голлох нөлөөллийг оруулсан гэж дүгнэж байна. Үүнд :
  1. Wall Street-н зохицуулагчид  Dodd-Frank act буюу Волкерийн журам батлагдсанаар банкны систем дээр байсан томоохон эрсдэл зах зээлийн бусад хэсэг рүү шилжиж байгааг мэдээгүй. Дээрхи журам нь банкуудыг банкны өөрийн хөрөнгөөр дэнчин тавьж томоохон эрсдэлтэй арилжааны үйл ажиллагаа эрхлэхийг хориглосон. Үүний үр дүнд эрсдэл багатай гэж дүгнэгдэн хяналт банкуудаас сул тавигдаж байсан брокер дилерийн компаниуд дээр хөрөнгө оруулалтын банкуудаас ажилгүй болсон, эрсдлийн өндөр үнэлэмж бүхий трейдер, дилер, менежерүүд шинээр ажил авч хуучин ажлаа хийж эхэлсэн. Jon Corzine буюу ex Goldman Sachs удирдагч, MF Global-н гүйцэтгэх захирлын ажлыг авснаар дээрхи нөхцөл байдлыг боломж гэж дүгнэж, багтаа банкууд болон хедж сангуудаас трейдерүүдийг элсүүлэн томоохон далайцаар, пүүсийн хөрөнгөөр арилжаа хийж эхэлсэн нь бүх эрсдлийн үүд байжээ.
  2. MF Global-н хөрөнгө оруулагчид компанийг өөрчлөх гүйцэтгэх захирал сонгохдоо алдаа гаргасан. Гүйцэтгэх захирал нь заавал хувийн чадвар сайтай, нэр хүндтэй нэгэн байхаас илүүтэй компанийг удирдан зохион байгуулах тэр механизмийг бүрдүүлж чадах нэгэн байх ёстой. MF Global нь сүүлийн 2 жилд алдагдалтай ажиллаж байсан ба үндсэн шимтгэлийн орлого дээр суурилсан бизнес нь нэгэнт явахгүй нь тодорхой болсон тул шинэ удирдагч хайж байсан.  Jon Corzine нь Goldman Sachs-н амжилттай трейдерүүдийн нэг байсан ба улс төрд ч амжилт олж АНУ-н сенатор, Нью-Жерси мужийн амбан захирагч зэрэг хариуцлагатай ажил хийж байсан. Жон ч өөртөө томоохон эрсдэл хийх замаар томоохон ашиг олж чаддаг чадварлаг менежер гэдэг имидж бүрдүүлсэн гэхдээ тэрээр MF Global-д ирээд уламжлалт бизнесийн загварыг өөрчлөх бус пүүсэд шинээр хөрөнгө оруулалтын сангийн шинж чанар оруулсан нь эрсдэлд дагуулсан. Тэрээр биечлэн арилжааны багаа удирддаг байсан ба гол анхаарлаа 2010 оны зунаас эхлэн Европын өртэй улсуудын бондыг худалдан авахад чиглүүлсэн. Нийт 6,3 тэрбум ам долларт европын өртэй улсуудын бондыг MF Global  худалдаж авсан нь пүүсийн өөрийн хөрөнгөнөөс 5 дахин илүү гарч цаашдаа Европ дахь байдал хүндрэх тусам пүүсийн хөрвөх чадварт аюул учруулж эхэлсэн. Жон өөрөө бол чадварлаг трейдер байсан нь 2011 онд зөвхөн өөрөө хийсэн арилжаанаас пүүст 10 сая ам долларын ашиг оруулснаас харагддаг мөн түүний Европын арилжаанаас пүүс дампуурал зарласны дараа ч бодит алдагдал хүлээгээгүй байгаа. Энэ бүхнээс юү гэж дүгнэж болж байна гэвэл тэрээр уламжлалт бизнест анхаарахгүйгээр зөвхөн маш түргэн хугацаанд алдагдалтай пүүсийг ашигтай болгож нэр хүнд олж авах гэж хэт улайрч том даац хэтэрсэн позици авсан нь эргээд өөрийг нь болон пүүсийг унагасан байна. Хэрэв тэр уламжлалт бизнест илүү анхаарч одоо болтол утсаар арилжааны захиалга авч буйг зогсоох ч юм уу өөр талд нь анхаарлаа хандуулсан бол байдал өөр ч байх боломжтой байлаа.
3. Мэдээллийн зуучлагч байгууллагууд үүргээ дутуу биелүүлсэн. Өөрөөр хэлбэл MF Global -н баланс дээр байсан тэр том дүнтэй Евро бондыг яагаад S&P болон PWC мэдээгүй гэж.......тэд үйлчилгээний төлбөрөө авч байсан нь өнөөдөр хэт хатуурхсанаас болж маргааш дахин үйлчилгээ авах харилцагчаа алдана гэж айсан уу? Эсвэл тэдний нэр хүндтэй удирдагч Жон-с сүрдсэн үү? Дампуурсан хойно нь ил болсон мэдээллээр бол бондыг баланс дээр маш болхи аргаар далдалж байсан гэж шуугиад байгаа өөрөөр хэлбэл европын өртэй улсуудын бондыг худалдаж авахдаа зээл зах зээлээс авч байсан ба эргээд бондоо зээлийн барьцаанд тавьж байсан. Мөн бондыг репо буюу эргэж худалдан авах нөхцөлтэйгээр зарсан гэж бүртгэн эрсдлээр жигнэсэн активаа бууруулж байсан гэж байгаа. S&P 2010 онд зээлжих эрх тогтоохдоо шинэ менежмент буюу Жоны стратеги эрсдэлтэй ч  хэрэгжих боломжтой, итгэлтэй гэж дурьдсан бол PWC-н бага зэрэг маргасны эцэст footnote буюу жижиг тайлбар хийхээр евробондын асуудлыг хөндсөн байдаг. Жон биечлэн лобби хийж байсан ч гэж яригдсан. Хэрэв тэд эрт мэдээлэл зөв шударга гаргасан бол өнөөдөр 1,2 тэрбум алга болохгүй, MF Global-н 3700 ажилтан ажилгүй болохгүй байлаа.
4. Дахиад л санхүүгийн зохицуулагчдын паник зах зээлийг бужигнаанд оруулж нэг дампуурлыг өдөөжээ. FINRA эхэлж, эрсдлийг харсан ба 200 сая долларын эрсдлийн сан бүрдүүлэх шаардлага тавьсан. SEC-н хувьд хамгийн эрх мэдэлтэй газар боловч асуудлыг шалгаж байна гэж цаг алдсан энэ үед өмнө чимээгүй байсан S&P болон Moodys арьсаа хамгаалж MF Global -н зээлжих чадварыг жанк зэрэглэлд оруулсан нь..... зах зээл дээр паник үүсгэж хөрөнгө оруулагчид мөнгө татаж, counterparty  буюу зах зээл дээрхи  түншүүд барьцаа хөрөнгө нэмэгдүүлэх шаардлага тавьсан нь пүүсийг хөрвөх чадварын дутагдалд оруулж 1,2 тэрбум харилцагчдын хөрөнгийг нээлттэй позицуудын маржин колл-г хаахад зарцуулсан байна. Өөрөөр хэлбэл зохицуулагчид болон рейтинг тогтоогчдын хариуцлагагүй байдал пүүст богино хугацаанд 1,2 тэрбум ам долларын алдагдал үүсгэсэн байна.

Манай улсын хувьд ч брокер дилерийн пүүсийн тоо борооны дараахи мөөг шиг нэмэгдэж байгаа энэ үед зөвхөн шимтгэл дээр суурилдаг эрсдэлгүй бизнес гэж харалгүй, харилцагчдын хөрөнгөөр арилжаа хийх нөхцөл бүрдэхээс сэргийлэхэд дээрхи тохиолдол санамж болох нь зайлшгүй.

Who is stronger Market or SNB?

           Өнөөдрийн зах зээл хөдөлгөгч гол мэдээ бол яах аргагүй Швейцарийн төв банкны бодлогын хүүгийн шийдвэр байлаа. Франкийн чангаралттай холбоотойгоор экспорт дээр суурилсан эдийн засгийн өсөлт нь 0,2 хувьд хүрч буурсан, инфляцийн түвшин нь 11-р сараас эхлэн хасах талд орж ирэх 2012 онд дефляцийн хавханд орох нь тодорхой болсон, энэ улс ямар арга хэмжээ авч эдийн засгийн өсөлтөө дэмжих нь сонин байлаа.
          Дэлхийд 9-р байр эзэлдэг валютын нөөцтэй, хүчирхэг банкны систем, төлбөрийн тэнцэл нь ямар ч нөхцөлд эерэг байдаг нь швейцарь франкийг дэлхийн хэмжээнд ямар нэг санхүүгийн хямрал тохиолдоход үргэлж save haven буюу нөөцийн валют болгодог. Сүүлийн 2 жилд франкийн ханш еврогийн эсрэг 1,52-с 1,23 хүртэл чангарч эдийн засагт хүчтэй сөрөг цохилт болоод байна. Франкийн энэ чангаралт, 2008 оны санхүүгийн хямралын үед ч Хятадын эрэлт дээр суурилж алдагдалгүй гарсан Швейцарийн тансаг, үнэтэй, брэндийн цаг, тамхи үйлдвэрлэгчидэд нөлөөлж тэдний ашигт ажиллагаа алдагдахад хүргээд байна.
            SNB буюу Швейцарийн Төв банк ч энэ бүхнийг гар хумхин харж суусангүй, 2010 онд 21 тэрбум долларын алдагдал хүлээж зах зээл дээр интервенц хийж франкийг сулруулсан бол энэ онд франк еврогийн эсрэг 1:1 буюу бараг паритид хүрсэн 9-р сард SNB-с  франкийн еврогийн эсрэг ханшинд 1,20 гэсэн тааз тогтоосон.
            Дээрхи нөхцөл байдлыг үнэлэн зах зээлд дараахи үндсэн 3-н төрлийн хүлээлт хүүгийн шийдвэртэй холбоотой үүсээд байна. Үүнд:
    1. Франкийн еврогийн эсрэг тааз ханшийг 1,20-с өсгөж 1,25 хүргэх. 
9-р сард 1,20 дээр тааз тогтоосноор 3-р улирлын эскпорт нь 2,5 хувиар өсч нийт энэ оны эхний 10-н сарын байдлаар худалдааны тэнцэл нь 19 тэрбум франкийн ашигтай байгаа нь 2006 онтой харьцуулахад 2/3 дахин өссөн үзүүлэлт болж байна. Тэгэхээр тааз тогтоож өгсөн нь үр дүнтэй байгааг илтгэж байгаа ч нөгөө талдаа таазыг энэ түвшинд хүргэж тогтооход хэр их валютын нөөцөө зарж байгаа нь сонирхолтой болно. 2010 онд франкийг еврогийн эсрэг 1,52-с 1,26 хүрч чангарах үед SNB 21 тэрбум ам долларын алдагдал хүлээсэн. Энэ оны 5-р сарын байдлаар Швейцарийн валютын нөөц 280 тэрбумд хүрээд байсан нь сая 11-р сарын тооцоогоор 229 тэрбум гэж гарсан байгаа нь нийт 50 орчин тэрбум долларын зөрүү илтгэж байна. Энэ нь ардаа дээрхи хэмжээний алдагдал үүрээд байгааг илтгэж байж болно. Иймд дахиж босго нэмэх нь нэмэлт алдагдлыг үүсгэх нь гарцаагүй учир энэ удаа тааз нэмэх магадлал бага байна.

      2. Бодлогын хүүг хасах түвшинд тогтоох.
Өөрөөр хэлбэл гадны хөрөнгө оруулагчид Швейцарьт хөрөнгө барих нь төлбөртэй болно. Ингэснээр гадны орох валютын урсгалыг хязгаарлах боломжтой болно. Энэ төрлийн практикийг 70-д онд  үр дүнтэй хэрэглэж байсан боловч өнөөгийн түвшинд ихэвчлэн санхүүгийн дериватив ашиглаж байгаа үед өгөөж багатай нөгөө талдаа Швейцарийн банкны системийн нэр хүндэд ч сөрөг талтай тул хэрэгжих магадлал бас бага байна.Хөрөнгийн орох урсгалыг тогтвортой болгож байна гэж хөрөнгийн зах зээл дээрх гүйлгээнд татвар ноогдуулснаар хөрөнгийн зах зээлээ алах шахсан өмнөх оны Бразилийн практик ч жишээ болоод байж байна.

     3. Wait and see буюу ажиглах стратеги. 
Еврогийн холбооны байдал улам муудаж байгаа энэ үед еврогоос зугтсан мөнгөн урсгал хүссэн хүсээгүй хүү ямар ч байсан нэг газарзүйн бүсийн хил хязгааргүй франк руу орох болно. Иймд SNB-н хувьд өмнөх 1,20 гэсэн таазаа хамгаалж  байх нь нэмэж тааз тогтоох, эсвэл хүүгээ хасах түвшинд хүргэж риск хийхээс дээр хувилбар байж ч болно. Иймд энэ хувилбар хамгийн зарлагдах магадлалтай хувилбар ба зарласан нөхцөлд франкийн ханш бүх кроссийн эсрэг суларч магадгүй, цаашдаа зах зээлд оролцогчид 1,20 таазын хэр бөх батыг шалгаж болох юм.

Ер нь зах зээлийн хуулиар шалгагдаж тогтоогүй ямар ч төрийн оролцоотой механизм үр дүн өгдөггүй нь Английн паундад тохиолдсон 1992 оны Хар баасан гариг, сүүлийн жишээгээр Евро бүсийн орнуудад төсвийн алдагдлыг ДНБ-ны  0,5 хувиас хэтрүүлэхгүй тогтоосон нь еврогийн ханшийг 1,30-с дээш тогтоож бариж чадахгүй байгаагаас харж болно. Эцэст нь хэн нэгэн Сорос шиг франк дээр нэрээ мандуулахыг харж болзошгүй л боллоо.

Европын холбооноос гарсан Британий шийдэл зөв байв уу?

         Европын өрийн хямрал зөвхөн эдийн засгийн утгаас гадна улс төрийн нарийн утга агуулга цаанаа явж байгаа нь сүүлийн үеийн мэдээ, үйл явдлаас тодорхой болж ирлээ. Британи улс европын холбооноос гарч байгаа нь Европын холбооны хүчний тэнцвэрийг алдагдуулж зөвхөн ганц Герман улсаас хамаарсан бүс болгож хувиргалаа.....
         Түүхэн товчоог эргэж харвал Европ тивд хүчний тэнцвэр Англо-Франк болон Германы хооронд тогтож ирсэн ба энэ тэнцвэр алдагдсан эсвэл аль нэг нь ноёлох гэж оролдсон нөхцөлд 2 удаа дэлхийг хамарсан дайнд хүргэж байсан байна. Ер нь дайн хийх мотиваци үргэлж эдийн засгийн хямралаас үүдэлтэй байдаг нь ч энэ удаагийн Европын өрийн хямрал зэвсэгт мөргөлдөөнд хүрэх бий гэсэн айдаст хүргэж байна.
          Сүүлийн үед гадны тоймчид дараахи байдлаар хямрал даамжирч асуудал магадгүй гэдгийг өнгөрсөн зууны түүхэн үйл явдлуудтай уяж харж байна.
    1. Грек европын холбооноос гарснаар түүнийг өрийг санхүүжүүлсан европын холбооны банкууд дампуурна энэ нь европын холбоо тарах үндэс болох ба магадгүй дахин Гитлер мэт хямралыг шийдвэрлэх өөр хувилбар бүхий  нөхдүүд улс төрийн тавцанд гарч ирнэ. Энэ үед бүх буруу еврей нарт бус хэт засгийн газрын халамжинд умбасан залхуу Өмнөд европын улсууд болно. Нөгөө талдаа Герман эцсээ хүртэл еврог дэмжиж мөнгө хэвлэсэн нөхцөлд дэлхийн 2-р дайны өмнөх гиперинфляци Германд үүсч дахиад л дээрх хувилбарт хүрэх магадлалтай.
    2. 1861-1865 оны АНУ-н иргэний дайнтай адил нөхцөл үүсэх бүх эдийн засаг хүн ам зүйн үзүүлэлтээрээ давуу хойд талын муж улсууд (хойд европын улсууд одоогийн нөхцлөөр), боолын аж ахуйг шүтсэн эдийн засгийн хөгжил буурай өмнөд мужуудтай (Өмнөд европын улсууд) хямрал зөрчил эцэстээ хүрч дайн хийж асуудлаа шийднэ. Өөрөөр хэлбэл өчигдрийн Маастрихтын тунхагт өөрчлөлт оруулж байгаа нь энэ чиглэлд хийж буй нэг алхам ба өрөө нуух, зохисгүй хэрэглэх боломжийг нь Өмнөд Европын улсуудын хувьд блоклох цаашдаа энэ өөрчлөлт нь нэгдсэн санхүүгийн илүү сайн интеграцид оруулах нь өмнөд европын улсуудын тусгаар тогтнолд нэг талаасаа халдаж байгаа гэсэн үг. Гэхдээ энэ нэгдэл нь Линкольны амиар шийдэгдсэн нь одоогийн нөхцөлд Меркел, Саркози нар дахиж сонгогдохгүйтэй адил лугаа болно.
       Гол асуудалдаа эргэж орвол Британи үргэлж Германы хүчирхэгжилтийн эсрэг байсан ба Девид Камерун ч энэ заншлыг дагаж өчигдөр вето тавьсан. Германы нэгдэлтийн уран барималч эцэг болсон Хельмут Коллийн дурдатгалд дурьдснаар бол тухайн үеийн Британий удирдагч хатагтай Тетчер болон Францын Франсуа Миттеран нар 2 Германы нэгдэл дээр давхар тоглоом тоглож байсан ба өнгөн дээрээ нэгдлийг дэмжиж байгаа ч цаад талдаа энэ нэгдлийг хуучнаар ЗХУ, Горбачёв хэзээ ч зөвшөөрөхгүй гэж итгэж байсан. Гэвч асуудал тэдний хүссэнээр бололгүй 2 Герман нэгдэж богино хугацаанд Европ тивийн түлхүүр тоглогч болсон нь улс төрийн хүрээнд дахин айдас хуралдуулж мөн Франц улс Шарль Де Голлийн үеээс хэрэгжүүлж эхэлсэн Британигүй хүчний тэнцвэрийн бодлого алдаж бүх үзүүлэлтээрээ Германы ард орсон нь гал дээр тос нэмээд байна. Герман ч өөрөө ганц лидер байхыг хүсэхгүй яагаад гэвэл тэдэнд бүх санхүүгийн зардлыг хуваалцах эн тэнцүү хань хэрэгтэй үед Их Британи нь Европын интеграцаас холдож байгаа нь буруу шийдвэр болсон байх магадлалтай.
      Британи нь түүхэн Их гүрний мөрөөдлөөрөө л энэ зуунд амьдарч байгаа ба тэдний бахархал болсон Сити ов Лондон буюу санхүүгийн төв нь 2008 оноос эхэлсэн санхүүгийн хямралд гүн цохигдож одоо европын интегралчлалд нэгдсэнээр энэ давуу тал нь алга болно гэж үзэж буй хоосон мөрөөдөгчдийн хувьд сэрүүн зүүд болно. Британи энэ бэртэгчин бодол нь тэднийг сүүлийн 50-н жилийн турш Европын холбооноос алсалж байгаа ба одоо бүүр ганцаардууллаа. Британий энэ шийдвэр эдийн засгийн хүрээнд Британийг АНУ-н дагуул болох замд л хөтлөх нь үнэн боллоо.

Eurozone leaders decision to stamp out debt crisis did not meet market expectation

            Брюсселийн цагаар өнгөрсөн пүрэв гаригийн 19:30-с эхэлсэн Европын холбооны удирдагчдын уулзалт баасан гаригийн өглөөний 5:00 хүртэл үргэлжилж өрийн хямралын эсрэг дараахи шийдвэр гаргалаа. Үүнд:
  1. Төсвийн алдагдлыг дотоодын нийт бүтээгдхүүний 0,5 хувиас хэтрүүлэхгүй барих, хэтэрсэн нөхцөлд автомат хасалт хийгдэж байх өөрчлөлтийг Маастрихтын тунхагт ирэх оны 3-р сар гэхэд оруулах.
  2. ESM буюу байнгын ажиллагаатай аврах сангийн хөрөнгийг 500 тэрбум евротой бүрдүүлэх, өрийн асуудал хүндэрсэн улсуудад нийт 200 тэрбум еврог гишүүн улсуудын төв банкнаас босгож, ОУВС-р дамжуулан зээлдэх

          Нийт еврозоны 17 улс дээрхи шийдвэрүүдийг бүрэн дэмжсэн бол, еврогийн гишүүн бус 10 улсаас Англи улсаас бусад 9 улс зарчмын хувьд дэмжиж гэхдээ тус тусын улсын парлементаар санал хурааж байж шийдэх боллоо. Гэвч, ESM-д банкны лиценз олгоогүй, нийт европын холбооны улсуудын хэмжээнд 2012 оны эхний хагаст гэхэд 600 тэрбум еврогийн өрийн хугацаа дуусаж байгаа дээр нь банкны системд нь бондын өрөө сунгах 500 тэрбум хэрэгтэй байгааг тооцвол 200 тэрбум юу ч биш зэрэг нь зах зээлд хүсэж байсан өөрчлөлтийг авчирсангүй өнгөрлөө. Харин анх удаа еврозоны Төв банкууд аврах ажиллагаанд оролцож эхэлсэн нь хөрөнгө оруулагчид еврог 1,33-с доош оруулахгүйгээр барих үндэслэл боллоо. Мөн Марио Драгхи, улс төрчид асуудлаа шийдсэн нөхцөлд Европын төв банкны бусад эдийн засгийг дэмжих бодлогууд буюу өртэй улсуудын бондыг худалдаж авах нь үргэлжилнэ гэсэн нь зах зээл дээр хүлээлт үүсгэж еврог цаашид унахаас сэргийллээ.
          Дээрхи бүр үйл явдал дээр нэмээд БНХАУ валютын нөөцийн оновчтой удирдлагыг сайжруулах зорилгоор нийт 300 тэрбум долларын нөөц бүхий хөрөнгө оруулалтын сан байгуулж тал хувийг нь АНУ-д нөгөө хэсгийг Европын холбоонд байршуулна гэсэн нь хөрөнгийн зах зээл хувьцааны үнэ ханшийг өсгөж ирээдүйд Европыг аварч магадгүй гэсэн зул асаалаа.
          Одоо энэ онд дахиад Европын Төв банкны бодлогын хурал байхгүй иймд бүх асуудал дахиад л он дамжиж шийдлээ харах боллоо.

Энэ баасан гаригт хуралдах Европын удирдагчид хямралд цэг тавьж чадах уу?

         Еврогийн ханшийн сүүлийн үеийн трендийг ажиглавал ямар нэг хямралын эсрэг эерэг мэдээ гарах үед хөөрөн чангарч зах зээлд оролцогч хөрөнгө оруулагчид энэ мэдээ нь асуудлын гүнийг шийдвэрлэж чадахгүйг ойлгох үед суларч бууж байна. Өнгөрсөн баасан гаригт нийт дэлхийн томоохон 6 Төв банк, банк хоорондын зах зээл дэхь хөрвөх чадварыг хангах үүднээс харилцан валютын своп хэлцэл хийсэн мөн Европын Төв банк, Олон улсын валютын сангаар дамжуулан 280 тэрбум еврогийн зээл өрийн хямралтай улсуудад зээлүүлнэ гэсэн мэдээ явсан нь богино хугацаанд еврогийн ханшийг 1,35 хүргэж, энэ долоо хоногийн эхний 3 өдрийн байдлаар 1,34 дээр барьж байна.  Европын асуудлын цөм нь хөрвөх чадварын дутагдалд биш байгаа, мөн баасан гаригт гарсан АНУ-н ажилгүйдлын мэдээ огцом буурч 8,6 хувь гарсан нь хямрал хаана үргэлжилж байгааг сайн тодруулж өгсөн тул өмнөх тохиолдолд АНУ-н эдийн засгийн сайн мэдээ нь зах зээл дээр хөрөнгө оруулагчдын итгэлийг сэргээж АНУ Европыг аварна гэсэн оптимизм дагуулж еврогийн ханшийг дэмжиж байсан, гэвч энэ удаа хөрөнгө оруулагчид хямралыг даймжруулж буй хөгшин тивийн удирдагчдыг шийтгэж евро мэдээнээс хойш 100 пипс суларлаа. Standard Poors шарх нь дээр давс хийж нийт европын 15 улсын рейтингийг ирэх 90 хоногийн хугацаанд ажиглах магадгүй буулгах анхаарулга өгсөн нь Европын аврах сангийн ААА рейтингт бодит заналхийлэл үзүүлж эхэллээ. Нийт 15 улсаас үлдсэн 6 ААА рейтинг бүхий улс рейтингээ алдвал..... сангийн рейтинг автоматаар буурч сангийн зээлжих чадвар, бондын хүүгийн зардлыг нэмэгдүүлж бага зардлаар мөнгө босгох үндэс үгүй болгоно.
        Еврогийн ханш энэ оны доод төвшин болох 1,315 руу нисчихгүй байгаа нь зөвхөн баасан гаригт хуралдах удирдагчид дээрхи бодит заналхийлэл дунд эцсийн шийдвэрийг зөв гаргана гэсэн хүлээлт байгаад оршиж байна. Европын удирдагчдын ширээн дээр яригдаж буй арга хэрэгслүүд ч ойлгомжтой байгаа ба харин хэрхэн хоорондын зөрөөтэй ойлголтоо нэгтгэж шийдэл гаргаж чадах нь л гол болоод байна. Хурлаас ямар шийдвэрүүд гарах ямар магадлалтай байгааг жагсааж үзвэл:
1. Европын тунхагт өөрчлөлт оруулах. Хамгийн зарлагдах магадлалтай шийдвэр бол яах аргагүй энэ. Гэхдээ төсвийн сахилга барихгүй байгаа гишүүн улс, европын нэгдсэн шүүхэд очих нь тусгаар гишүүн улсуудын тусгаар тогтнолд халдсан хэрэг болно гэж Саркозигийн эдийн засгийн зөвлөх мэдэгдсэн нь энэ хувилбарыг хамгийн хүчтэй дэмжиж буй Германтай зөрчилд оруулж байна Гэвч энэ шийд зарлагдлаа ч энэ нь ирээдүйд л хямралыг хязгаарлах болохоос одоо ямар ч нөлөө байхгүй нь зах зээл дээр еврог сулрах үндэс  болно.
2. Нэгдсэн европын бонд гаргах. Хэрэв Герман эцсийн эцэст энэ хувилбарыг дэмжвэл асуудал эерэгээр шийдэгдэх өндөр магадлал үүснэ. Гэхдээ Герман өөрийн эрх ашгийг 1-рт тавьж эсэргүйцсэн хэвээр байгаа нь магадлалд сөрөг нөлөө үзүүлж байна.
3. Европын төв банк хязгааргүй хэмжээгээр мөнгө хэвлэх өөрөөр хэлбэл зах зээлд сүүлчийн зээлдүүлэгчээр бүрэн утгаар ажиллах. Энэ хувилбар мөн л Германы эсэргүйцэлтэй холбоотойгоор хэрэгжих магадлал байхгүй байгаа хэрэв шийд энэ талд гарвал еврогийн ханш суларсан ч өрийн хямрал эцэс болно. Гэвч энэ хувилбар шууд утгаараа бус Олон улсын валютын сангаар дамжин хэрэгжих хувилбар яригдаж байгаа ч мөнгөн дүн нь дэндүү бага 300 хан тэрбум евро дээр нь ОУВС гэдэг хүнд суртлын аппаратаар дамжиж хийгдэх тул цаг алдана үр дүнгүй гэдэг хүлээлт аль зах зээл дээр гараад байна.
Мөн бид Пүрэв гаригт зарлах Европын Төв банкны бодлогын хүүг орхиж болохгүй ээ, зах зээлд оролцогчид дахин 25 пунктээр хүү буурч 1%-д гарна гэж хүлээж байна. Энэ еврогийн ханшийг сулруулах нэмэлт нөхцөл болох нь гарцаагүй ээ. Цэвэр техник анализ талаас харвал еврогийн ханш нь 1,42-с эхэлсэн доошоо тренд үргэлжилж байгаа ба асуудал энэ хэвээр байсан нөхцөлд трендийн ёроол нь 1,18-г зааж байна. 1,38-с дээш гарч байж ханшийн доошоо тренд эвдэгдэнэ.
 
        

FOREX арилжаа үр өгөөжтэй явуулах 82 зөвлөгөө

FOREX зах зээлийг сонирхон судалж буй анхлан суралцагч мөн идэвхтэй тоглогч хэн бүхэнд эргэж харахад гэмгүй гэж үзээд домогт трейдер Д.Швагерийн арилжаа үр өгөөжтэй явуулах 82 зөвлөгөөг сийрүүллээ.

Арилжааны позици нээхийн өмнө анхаарах хүчин зүйлс:

1.      Урт болон богино хугацааны позицуудын зохистой харьцааг баримталж байх. Трейдер урт хугацаанд үр өгөөжтэй позици нээх нь арилжаны шимтгэл болон эрсдлийг бууруулж өгдөг. (Туршлага дээр суурилж зөвлөхөд позицийн тоо нэмэгдэх тусам алдах магадлал нэмэгддэг.)

2.      Хэрвээ урт хугацааны арилжааны боломжинд итгэхгүй байвал ханшийн ашигтай нөхцөлийг хайж аз үзэж позици нээх хэрэггүй. Урт хугацаанд зөв нээсэн позици 50-н богино хугацааны позицийн ашгийг нөхөж байдаг. (Ханш бодож байсан чиглэлд хөдөлж эхэллээ гэж андууран яаран өдрийн өөрчлөлтийг  барих гэж позици нээх хэрэггүй )

3.      Урт болон дунд хугацааны позици нь сайтар судалгаа болон ажиглалт дээр суурилж нээгдэх ёстой.

4.      График шинжилгээ дээр дагаж мөрддөг загвар дүрсүүд дээр суурилж позици нээх хэрэгтэй. Арилжааг батлагдсан тодорхой график дүрсний баталгаагүйгээр нээх хэрэггүй. (Зөвхөн график дүрслэл төдийгүй, суурь шинжилгээний макро загвартай байх хэрэгтэй )

5.      Өдөр тутмын судалгаа загварын тусламжтай зах зээлд орох позици нээх ханш цэгийг тодорхойлох ёстой. Зах зээл трейдерийн хүссэн ханшинд дөхөж ирэх үед арилжааны санаа стратегийг бичиж тэмдэглэх хэрэгтэй. Энэ процесс нь арилжааны санаа хуучрах хүртэл үргэлжлэх хэрэгтэй.

6.      Томоохон трендийн буцах хөдөлгөөнийг барихдаа тренд эргэдэг дүрсүүдийг хайх хэрэгтэй харин дэмжлэгийн болон эсэргүйцлийн цэгүүд дээр трендийн эсрэг позици нээх хэрэггүй. Энэ дүрмийг урт хугацааны максимум болон минимум цэгтээ хүрсэн зах зээл дээр харах ёстой.

7.      Ард нь байгаа зах зээлийн талаар бодохгүйгээр графикийг ажиглах ёстой тэр үед трейдер илүү бодитой дүрсүүдийг олж хардаг.

8.      Шинээр бий болсон трендийн томоохон хэсгийг алдсан гээд арилжаа хийхгүй байж болохгүй, энэ шинэ трендийн хүрээнд ашигтай байх нөхцөл хүртэл арилжаа хийх ёстой.

9.      Бухын болон баавгайн хавханд орохоос сэргийлэх ёстой. Өөрөөр хэлбэл үйлчлээгүй ханшийн дүрслэлд итгэж позици эсрэг нээж болохгүй.

10.  Ханшийн өөрчлөлтийн эхний давалгааны эсрэг позици нээж болохгүй. Коррекцийн чиглэлд позици нээнэ гэж бодож байгаа бол эхний ханшийн хөдөлгөөний дараа бүү нээ.

11.  Ихэнх тохиолдолд лимит ордер тавьж позици нээх эсвэл алдагдалтай позици дээр тодорхой ханш дээр хаах ордео өгч байснаас шууд хаах нь илүү боломжтой ханш авах болон дараагийн урт хугацааны боломжийг олж харахад тусалдаг.

12.  Хэзээ ч анхны позици нээсэн ханш нь дээр ханш байх үед нэмэж позици авах хэрэггүй байдаг. Энэ нь зах зээл эргэж байгаа том дохио болдог.

Арилжаанаас гарах болон эрсдлийг удирдах:

1.      Позици нээх үедээ арилжаанаас гарах хамгаалалтын цэгийг тооцсон байх ёстой.

2.      Шинээр бий болж буй ханшийн дүрслэл болон зах зээл трейдерийн нээсэн позицийн эсрэг чиглэлд өөрчлөгдвөл алдагдлын лимит цэг хүрээгүй байсан ч позицийг хаасан нь дээр байдаг. Бусад нөхцөл ханш эргэхийг баталж байвал эсрэг позици нээх хэрэгтэй.

3.      Нээсэн позицийн анхны арилжааны санаа алдагдсан нөхцөлд позицийг шууд хаах нь дээр байдаг.

4.      Позици нээсэн эхний өдөрт трейдерийн таамаглал буруу байсан, зах зээл таны эсрэг эргэх чиглэлд байвал позицийг хаах ёстой.

5.      Трейдерийн нээсэн позицийн эсрэг ханшийн коррекци өргөн хэмжээтэй хийгдэж эхлэх үед позицийг хаах ёстой ба эсвэл ойрхон алдагдлаас хамгаалах  ордер тавих нь зөв.

6.      Зах зээлийн хэлбэлзэл өмнөх хэлбэлзлийн түвшнөөс дээш эсрэг чиглэлд хөдөлэ эхлэхэд позицийг хаах хэрэгтэй. Өдрийн хэлбэлзэл нь 50 пипс байдаг зах зээл нээгдэхдээ 100-150 пипс дээшээ нээгдвэл богино позицийг хаасан зөв болдог.

7.      Дэмжлэгийн болон эсэргүйцлийн шугам дээр позици нээж авсан эсвэл зарсан нөхцөлд ханш эсрэг чиглэлд хөдлөлгүй тогтворжих хандлага гарвал хүлээхийн оронд уг цэгүүд дээр дөхөж очих үед позицийг хаах хэрэгтэй.

8.      Зах зээл судлаач болон санхүүгийн удирдлагын мэргэжилтнүүдийн хувьд өмнө өгсөн зөвөлгөө болон тайлан алдаатай санагдвал өөрчлөх хэрэгтэй.

9.      Хэрэв зах зээлийг ажиглах боломжгүй үедээ бүх позици хаах эсвэл нээсэн үндэслэлдээ итгэлтэй үедээ алдагдлаас хамгаалах ордертой үлдээх хэрэгтэй. Мөн захиалгат арилжааны ордер үлдээж болно.

10.  Нээлттэй позици эзэмшиж байх үедээ үргэлж соргог байх хэрэгтэй. Хэзээ зах зээлээс гарах аа үргэлж мэдэх ёстой.

11.  Позици алдагдлаас хамгаалах ордер хүрч хаагдсан нөхцөлд алдагдлаа нөхөх гэж шууд зах зээлд оролцох нь буруу байдаг. Зах зээл дээр ямар нөхцөл байдал үүсээд байгааг дахиж сайн судлаж байж позиц шинээр нээх нь зөв байдаг.

Эрсдлийг удирдах бусад аргууд:

1.      Арилжаа муу байгаа үед 1-рт позици авах хэмжээгээ багасгах ёстой, 2-рт ойрхон алдагдлаас хамгаалах ордер тавих ёстой, 3-рт шинээр хэлцэл хийх гэж яарах хэрэггүй.

2.      Алдагдалтай позицуудыг яаралтай хааж байх ёстой ба позици ашигтай үед яарах хэрэггүй.

3.      Ашигтай арилжаа хийж буй арга хэрэгслээ солих гэж яарах хэрэггүй.

4.      Эрсдэлтэй санагдвал арилжаа хийхгүй байсан нь дээр байдаг.

5.      Арилжааны хэлцлийн тоог огцом өсгөх хэрэггүй.

6.      Бага дүнтэй хэлцэл нээсэн гэж нээлттэй позицийг орхиж болохгүй.

7.      Томоохон ач холбогдолтой мэдээний өмнө позици барих хэрэггүй.

8.      Своп арилжааны үед ч эрсдэл багатай гэж үзэлгүй хамгаалалтын цэгүүдийг мэдэж байх ёстой.

9.      Опшин авахдаа суурь активын үнэ яг ямар цэг дээр опшины примумтай тэнцэж нет хийж байгааг мэдэж байх ёстой.

Ашигтай позицуудыг хэрхэн удирдах тэднээс гарах:

1.      Ханшийн зөв тренд дээр позици нээсэн гэсэн итгэлтэй үедээ арилжааны эхний өдөр ашгаа авах хэрэггүй.

2.      Позици нээсэн үед зах зээл дээр ханш огцом үсрэлт гарсан нөхцөлд позицийг хаах гэж яарах хэрэггүй ба өсөлтийн дараахи ханшийг эхлэлтийн цэг гэж үзэн арилжаанаас гарах цэг ээ тодорхойлох ёстой.

3.      Зах зээл дээрх нөхцөл байдалтай уялдуулан лимит ордеруудыг дэс дараалуулан ашиглах хэрэгтэй.

4.      Позици нээгээд арилжааны ашиг анхны зорилтод тооцсон ашгийн 50-60 хувьд хүрсэн нөхцөлд ашгаа авах нь зөв байдаг. Гол санаа нь томоохон ашгийг богино хугацаанд авсан нь дээр байдаг.

5.      Хэрэв анхны арилжааны зорилт биелсэн ч позици ашигтай хэвээр зах зээл том тренд дээр байх юм бол позицийг авч үлдэх нь зөв. Зөв тодорхойлсон томоохон трендээс ашгаа хангалттай авахгүйгээр хаах нь арилжааны орлогыг хязгаарлах гол шалтгаан болдог.

6.      Хөрөнгийн хэмжээтэй харьцуулахад томоохон позици ашигтай байгаа нөхцөлд хагаслан ашгаа авах нь зөв.

7.      Ирээдүйтэй гэхдээ ашгийг нь авах нь зөв позици байгаа үед эргэж энэ чиглэлд дахиж позицитой болох төлөвлөгөө байх хэрэгтэй.

8.      Олон хэлцэл позицитой үедээ ашгаа авахдаа хэсэгчлэх нь зөв энэ нь сэтгэл зүйн 100 хувь зөв байх гэсэн хямралаас сэргийлж өгнө.

Үргэлжлэл бий .....